واروژان آهنگساز ماندگار و افتخار ایران در موسیقی دنیا

^{واروژان آهنگساز ماندگار و افتخار ایران در موسیقی دنیا}

^{واروژ هاخباندیان (واروژان)، در سیزدهم آذرماه سال ۱۳۱۵ و در حوزه یکم قزوین دیده به جهان گشود و در دو سالگی، مادرش را از دنیا رفت. به اجبار به تهران منتقل شد و پدربزرگ و مادربزرگش به پرورش او پرداختند. پس از درگذشت مادربزرگ و در سن 7 سالگی به مدرسه ( پانسیون ) ایتالیایی ها قدم نهاد و تا کلاس ششم را در آنجا سپری نمود. بعد از آن به دلیل عشق و علاقه ای که به موسیقی داشت، وارد هنرستان عالی موسیقی تهران شد و زیر نظر مدرسان و اساتیدی همچون « روبن »، « گریگوریان » و « لودویک وازیل » تعلیم دید.مدتی بعد به کنسرواتوار موسیقی راه یافت و در نهایت برای تحصیل در این رشته با بورسیه رادیو و تلویزیون به مدت ۳ سال رهسپارکشور آمریکا شد. واروژان بعد از مراجعت از آمریکا، به خاطر تعهداتی که به رادیو و تلویزیون داشت، حدود دو سال به اهواز رفت و در مدرسه ارامنه به تدریس موسیقی پرداخت. او سپس به تهران آمد و در انجمن فارغ التحصیلان ارامنه، دسته کری تشکیل داد که مدتها رهبری آن را به عهده داشت. واروژان بعد از چندی، وارد عرصه تنظیم آهنگ و ترانه شد . نخستین اثر او « بدرود » نام داشت که با ترانه ایرج جنتی عطایی و با صدای ویگن دردریان اجرا و پخش گردید. « پرویز اتابکی» مالک استودیو طنین از او به عنوان تنظیم کننده ثابت استودیو، دعوت به همکاری نمود. در آغاز، کار او به ساختن آهنگ برای برنامه « زنگوله ها» ( کشف صداهای تازه در تلویزیون) مختصر می گردید اما پس از چندی، کارهای مشترک او با شهیار قنبری و فائقه آتشین(آهنگ قصه دوماهی ) در آنجا متولد می شود.واروژان نامش به عنوان اولین کسی قرار گرفت که تنظیم آهنگ را در ترانه بدعت نهاد که در آن روزها کسی به آن معتقد نبود. در همین هنگام عطاءالله خرم نخستین کسی بود که پای واروژان را به رادیو باز کرد و باعث شد اکثر ترانه هایی که از طریق رادیو پخش می شد، توسط او تنظیم و ارکستراسیون گردد. گرچه بسیاری می گفتند تنظیم آهنگ دیگر چه صیغه ای است! ولی رفته رفته تنظیم آهنگ تأثیر خود را نمایان کرد و باعث شد دیگران نیز به هویت این کار پی ببرند . درباره او می گویند: واروژان کسی بود که اصوات را در مغزش می شنید و سپس آنها را به روی صفحه کاغذ می نوشت، نظم کاری عجیبی داشت و هیچ وقت با نتی ناقص وارد استودیوی ضبط نمی شد. موسیقی پاپ با واروژان به سینمای ایران راه یافت. وی در سال ۱۳۴۹ با موسیقی فیلم حسن کچل از ساخته های علی حاتمی پا به دنیای موسیقی فیلم گذاشت. موسیقی این فیلم، کار مشترکی بود از واروژان، بابک افشار و پرویز اتابکی. واروژان برای ۲۱ فیلم سینمایی و دو سریال تلویزیونی موسیقی ساخت . او جایزه بهترین آهنگساز پنجمین دوره جشنواره سپاس را به خاطر فیلم «صبح روز چهارم» در سال ۱۳۵۱ به خود اختصاص داد. واروژان در مراسم جایزه سپاس شرکت نکرد، با وجودی که می دانست برنده بی چون و چرای این جایزه خود اوست. او به هیچ عنوان اهل خودنمایی نبود و حتی از گرفتن عکس هم بیزار بود و به دلیل فروتنی و افتادگی، حتی در مصاحبه ها و گفتگوهای مجلات آن زمان هم شرکت نمی کرد. همکاری او با فائقه آتشین (گوگوش) و شهیار قنبری منجر به ساخت ترانه ای می شود با نام « حرف » ، ترانه ای که عنوان برترین آهنگساز سال را در سال 1354 برایش به ارمغان می آورد. شهیار قنبری همچنین از ترانه ای یاد می کند با نام دهکده کوچک من ( با صدای ضیاء ) که برایشان مدال و تقدیرنامه جشنواره موسیقی آتن در یونان را به همراه دارد ( این ترانه گم شده است و هیچگونه نسخه و کپی از آن در دسترس نمی باشد). یکی از آثار واروژان که آن را بسیار هم دوست می داشت، موزیک متن سریال تلویزیونی «سلطان صاحبقران» بود.}

^{واروژان از نگاه صاحب نظران و دوستان موسیقیایی او:}

^{ایرج جنتی عطایی، درباره واروژان می گوید: « در روزهای اول که با او و کارش آشنا شدم، در زمینه آهنگسازی هنرمند موفقی نبود، ولی از آنجایی که در تنظیم و ارکستراسیون بی همتا بود، خیلی زود به یک آهنگساز و تنضیم کننده بی نظیر بدل شد. در واقع می توان گفت واروژان، اعتبار ترانه نوین ایران بود».}

^{شهیار قنبری می گوید:« او با زبان موسیقی روز جهان به خوبی آشنا بود. با او، موسیقی مردمی سرزمین ما رنگ تازه ای می گیرد، رنگ موسیقی روز دنیا را».}

^{داریوش، درباره واروژان و یکی از خاطراتش می گوید: « با آهنگهای او ترانه های بسیاری خواندم و از او چیزهای زیادی آموختم، یک روز برای تمرین ترانه «بوی خوب گندم» به منزل او رفته بودم و در حالی که پیانو می نواخت، چشمم به قاب عکسی افتاد که بالای پیانو بود. عکس یک پسر بچه ای که با چشمان گریان به اطراف خود خیره شده بود نظرم را جلب کرد و به او گفتم: واروژ ببین این بچه هم از نواختن تو به گریه افتاده که او در پاسخ گفت: اتفاقاً این آهنگ از گریه های او ساخته شده. و واقعاً موسیقی پاپ به او بدهکار است و به راستی که جایش خالی است».}

^{هادی منتظری ( نوازنده صاحب نام کمانچه): « آثاری که آقای واروژان می ساختند، فوق العاده بود. هم تنظیم ها درجه یک بود، هم آهنگ ها. یعنی موسیقی پاپی که قبلاً وجود داشت الان درجه هشت اش داره اجرا می شود ».}

^{جمشید عندلیبی ( نوازنده نی ): « ...من منکر جوانان نیستم. در موسیقی پاپ، واروژان بوده است که الان هم تنظیمش زیباست. ولی کدام یک از جوانان تنظیمی مثل واروژان داشته اند»؟}

^{عباس خوشدل (ملودی پرداز و ترانه سرای قدیمی): « به نظر من، تنها کسی که توانست در موسیقی پاپ ایران خود را نشان بدهد و شاخص باشد زنده یاد واروژان بود. وی آهنگسازی خوش قریحه بود که سازها را خوب می شناخت، جای صدای خواننده را می دانست و از دانش و ذوق تلفیق شعر و موسیقی آگاه بود».}

^{علیرضا میرعلی نقی ( مورخ و پژوهشگر تاریخ موسیقی ): « ... اینجا یک مسأله وجود دارد؛ اگر یک مقاله درباره واروژان_ موسیقی دان پاپ معاصر _ بنویسم که آثارش به احساس 30 سال اخیر ما نزدیک است، مسلماً نوع نثرم با نثرهای نوشتنی درباره سایرین تفاوت عمده ای پیدا می کند».}

^{مهرداد پازوکی ( آهنگساز پاپ و سرپرست گروه راما ): «... جریان جدی موسیقی پاپ از زمان مرحوم واروژان شروع شد...».آخرین کاری که واروژان در عرصه ترانه انجام داد، آهنگی بود با نام «اجازه» که با صدای داریوش اجرا شد و آخرین کار موسیقی فیلمی که او انجام داد، موزیک متن فیلم برفراز آسمانها ( 1358 _ فردین ) بود که علیرغم بیماری اش، بی وقفه و شبانه روز برایش کار کرد.واروژان تنها زندگی می کرد و تنهایی را دوست می داشت. او سالها از بیماری قلب رنج می برد که عاقبت در روز 26 شهریور ماه ۱۳۵۶ بعد از ده روز بستری در بیمارستان جم تهران در سن ۴۱ سالگی چشم از جهان فرو بست و جامعه هنر و موسیقی، به خصوص ترانه را تنها گذاشت و یک روز بعد در گورستان ارامنه خاوران توسط دوستان و آشنایان به خاک سپرده شد. در روز تدفین این هنرمندبرجسته وبزرگ، متاسفانه بسیاری از خوانندگان که با آهنگهای او به شهرت و نوایی رسیده بودند، حضور نداشتند و حاضرین از یکدیگر سوال می کردند پس آنهایی که با آهنگهای او به قله افتخار رسیدند، کجا هستند؟}